Tìm hiểu phú quý sinh lễ nghĩa có nghĩa là gì?

Phú quý sinh lễ nghĩa có nghĩa là gì? Cùng chúng tôi tìm hiểu về ý nghĩa của câu thành ngữ phú quý sinh lễ nghĩa trong bài viết dưới đây. 

Phú quý sinh lễ nghĩa có nghĩa là gì

Nội Dung Chính

Phú quý sinh lễ nghĩa có nghĩa là gì? 

Phú quý sinh lễ nghĩa là câu thành ngữ mang tính triết lý vô cùng cao. Câu thành ngữ phú quý sinh lễ nghĩa phản ánh hiện thực khách quan với ý rằng những người giàu có thì thường sinh ra nhiều phép tắc, quy định. 

Để hiểu rõ hơn về câu thành ngữ này chúng ta cùng tiến hành phân tích hai vế trong câu thành ngữ là “phú quý” và “lễ nghĩa”. 

Dựa theo đại từ điển tiếng Việt do Nguyễn Như Ý làm chủ biên thì “Phú quý” được hiểu là sự giàu có, sang trọng. Phú quý thường được sử dụng cho những người có cuộc sống cao sang, quyền quý, sung túc và giàu có. “Lễ nghĩa” là từ được dùng để nói về các phép tắc, quy định mà con người cần phải tuân theo. Những lễ nghĩa này có thể là lễ nghĩa trong xã hội định hình cho mỗi con người sống trong một quần thể cũng có thể là những quy tắc, lễ nghi trong một gia đình và các thành viên trong gia đình bắt buộc phải tuân theo những quy tắc này. Theo tư tưởng Nho giáo thì mỗi con người đều phải tuân theo các lễ nghĩa sao cho phải đạo với người trên kẻ dưới, phải đạo với đời với người. 

Trong Khổng giáo cùng Nho giáo luôn đề cao việc dạy bảo con người. Họ luôn tôn trọng tình cảm, khuyên con người nên tôn trọng tình cảm, biết cách tránh điều ác làm việc thiện, sống nên nhân hậu, đối xử với người khác cần dùng thái độ chân thành nhất. Bởi thế, lễ chính là đạo đức trong đạo Khổng, Nho. 

Khởi nguồn cho chữ lễ cùng được dùng để nói về hành động thờ cúng thần linh. Mỗi người sống trên thế giới này đều cần chân thành thờ cúng thần linh, cần phải thành tâm làm việc sao cho người sống, người khuất nhận được phúc lộc, nhận được ra được lòng thành của chính mình. Từ đó suy rộng ra, lễ là quy tắc, phong tục tập quán trong xã hội, những hành động, quy định được xã hội công nhận. 

Như vậy, chúng ta có thể hiểu rằng lễ – lý – nghĩa đều là một. Lễ là cái thực của nghĩa, lễ là những quy tắc được dùng làm tiêu chuẩn căn bản cho hành vi của mỗi người. Chữ lễ cũng sẽ thay đổi theo tùy lúc, tuỳ nơi, tuỳ thời điểm. Ở mỗi hoàn cảnh xã hội khác nhau chữ lễ cũng sẽ được biểu hiện khác nhau. Xã hội phát triển thì quy chuẩn của chữ lễ cũng sẽ thay đổi và phát triển theo. Chính con người cũng cần phải thay đổi để phù hợp hơn với xã hội hiện đại. 

Khổng Tử cũng đã từng nói  “Cái gì không hợp lễ thì đừng có nhìn. Tiếng nào không hợp lễ thì đừng có nghe, lời nào không hợp lễ thì tốt nhất đừng nói, việc nào không hợp lễ thì đừng dại mà làm.”

Từ cổ ngữ đến nay, quan hệ giữa lễ và nghĩa luôn gắn bó mật thiết với nhau. Lễ và nghĩa luôn gắn liền, cái này trở thành tiền đề để cái kia phát triển, khẳng định cho nhau. Tuy ngày nay, khi xã hội phát triển quan niệm về lễ và nghĩa đã thay đổi với nhiều phong tục, lối sống được đơn giản hoá nhưng nó vẫn không mất đi giá trị duy trì trật tự xã hội của mình. Con người dù sống trong xã hội hiện đại, văn minh vẫn luôn giữ gìn một phần truyền thống tốt đẹp được truyền lại từ cha ông thời xưa. 

Tóm lại, chúng ta có thể hiểu câu thành ngữ phú quý sinh lễ nghĩa là khi giàu có con người ta thường sinh ra những lễ nghi, nghi thức không cần thiết. Khi con người có mức sống vật chất đầy đủ, dư giả, khi con người có được quan hệ rộng thì những thủ tục, nghi thức trong xã hội, trong cuộc sống lại càng cần thiết hơn.

Theo ông cha ta từ xưa đến này vẫn luôn nói phú quý sinh lễ nghĩa chính là mối quan hệ giữa vật chất cùng tinh thần. Mỗi người sống trên thế giới này muốn có được một đời sống tinh thần giàu ý nghĩa hay muốn đối xử tình cảm với những người xung quanh thì đều cần phải có năng lực kinh tế. Chỉ khi nào có năng lực về mặt kinh tế thì mới có thể phát triển được đời sống tinh thần. 

Phú quý sinh lễ nghĩa trong triết học

Phú quý sinh lễ nghĩa trong triết học

Phú quý sinh lễ nghĩa không chỉ được nhắc đến trong đạo Nho giáo, Khổng giáo mà còn được nhắc đến trong triết học. Trong triết học Các Mác cũng đã từng nói: “Con người trước hết phải được thỏa mãn ăn, ở và mặc thì mới có thể tham gia các hoạt động liên quan đến chính trị, văn hóa xã hội khác. Vật chất là thứ sẽ quyết định hành vi cũng như thái độ ứng xử của con người. Vật chất chính là nền tảng quan trọng nhất trong các hoạt động của con người.”

Con người phải có đủ tiềm lực đáp ứng được những nhu cầu cơ bản của con người như ăn – mặc – ở thì mới có thể phát triển được cuộc sống tinh thần của mình. Một người ngày ngày phải lo nghĩ những mối lo như hôm nay ăn gì, ở đâu, mặc gì,… Thì sao có thể nói lời yêu thương, sao có thể quan tâm đến những thứ tình cảm xung quanh. Chỉ khi có đủ tiềm lực về kinh tế, có thể tự lo cho cuộc sống của chính mình mới có thể theo đuổi những phúc lợi khác của cuộc sống như sự lãng mạn, phúc lợi về hạnh phúc, phúc lợi về quan tâm,… 

Thế nhưng, khi có được đầy đủ tiềm lực về kinh tế rồi cũng nên giữ đúng đạo nghĩa của mình. Không nên vì có tiền mà làm ra những hành động sai trái, đi ngược lại với giá trị đạo đức mà xã hội, tổ tiên đã đề ra từ xưa đến nay. 

Bần cùng sinh đạo tặc

Bần cùng sinh đạo tặc

Ở trên chúng tôi đã giải thích với các bạn ý nghĩa của câu thành ngữ phú quý sinh lễ nghĩa thì tiếp theo đây tôi sẽ giúp bạn hiểu thêm về câu bần cùng sinh đạo tặc. Mặc dù không phải hai vế của một câu đối nhưng “Phú quý sinh lễ nghĩa” và “Bần cùng sinh đạo tặc” lại là hai câu thành ngữ đối xứng một cách bất ngờ. 

Câu thành ngữ bần cùng sinh đạo tặc được hiểu theo nghĩa cơ bản thì là bần cùng, khốn khó sẽ sinh ra trộm cướp, bất lương. Ý của câu này là con người khi đói, khi rơi vào cảnh bần cùng thì thường sinh ra những ý nghĩ xấu, những hành động xấu.

Con người khi đói khó mà giữ được những đức tính tốt đẹp của mình. Khi bản thân rơi vào trong hoàn cảnh khốn cùng họ cũng sẽ làm liều, làm bất cứ việc gì để có được cái ăn, cái mặc. Khi đó con người khó có thể nghĩ đến người khác, họ chỉ nghĩ làm sao để lo cái bụng dù việc làm đó có làm hại người khác hay không, có gây ảnh hưởng xấu đến người khác hay không. 

Giống như trong câu chuyện Lão Hạc của Nam Cao cũng đã từng nói: “Vợ tôi không ác nhưng thị khổ quá rồi. Một người đau chân có lúc nào quên được cái chân đau của mình để nghĩ đến một cái gì khác đâu? Cái bản tính tốt của người ta bị những nỗi lo lắng, buồn đau, ích kỉ che lấp mất.”

Câu nói này cũng đã nói lên nhận định của người đời về sự tha hoá của con người khi rơi vào hoàn cảnh khốn cùng. Tuy có ý nghĩa khác nhau nhưng cả hai câu nói trên lại đều thể hiện ra một ý nghĩa rằng chỉ khi con người có đầy đủ tiềm lực về kinh tế thì mới có đủ khả năng theo đuổi những phúc lợi hạnh phúc khác của đời người. Phú quý sinh lễ nghĩa cũng vậy và bần cùng sinh đạo tặc cũng thế. Hai câu nói này đều thể hiện lên ý nghĩa như vậy.

Hy vọng rằng, thông qua những giải thích ở phía trên các bạn sẽ hiểu hơn về câu thành ngữ phú quý sinh lễ nghĩa là gì cùng những gì người xưa muốn truyền đạt lại cho con cháu đời sau.

Xem thêm: Tổng hợp thông tin tìm hiểu giả thuyết nghiên cứu là gì

Thắc mắc -